PCCC nhà hàng: Tiêu chuẩn & trách nhiệm cần biết

PCCC nhà hàng là một yếu tố sống còn trong ngành dịch vụ ăn uống, không chỉ đảm bảo an toàn cho khách hàng và nhân viên mà còn bảo vệ tài sản và danh tiếng doanh nghiệp. Với đặc thù dễ cháy nổ, nhiều thiết bị điện và khí đốt, nhà hàng luôn tiềm ẩn nguy cơ hỏa hoạn nếu không có kế hoạch phòng cháy chữa cháy bài bản.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng Safe365 tìm hiểu chi tiết về tiêu chuẩn PCCC cho nhà hàng, cách tổ chức đào tạo nhân viên, kiểm tra định kỳ và trách nhiệm của chủ cơ sở. Tất cả nhằm đảm bảo PCCC nhà hàng đạt chuẩn và an toàn tuyệt đối.

Table of Contents

1. Tại sao PCCC nhà hàng là yếu tố bắt buộc?

1.1 Nhà hàng là môi trường có nguy cơ cháy nổ cao

Nhà hàng là nơi:

Có khu vực bếp hoạt động liên tục, sử dụng nhiều thiết bị nhiệt như bếp gas, bếp điện, lò nướng, lò vi sóng,…
Tồn trữ nhiều vật liệu dễ cháy, đặc biệt là dầu mỡ, giấy, khăn ăn, rèm cửa,…
Sử dụng điện công suất lớn cho hệ thống đèn chiếu sáng, hút mùi, điều hòa, tủ lạnh,…

Chỉ một sơ suất nhỏ trong vận hành hoặc rò rỉ khí gas cũng có thể dẫn đến cháy lan trong vài phút. Do đó, PCCC nhà hàng phải được thiết kế và triển khai đồng bộ, chủ động ngay từ đầu.

1.2 PCCC nhà hàng bảo vệ tính mạng con người

Một vụ cháy tại nhà hàng không chỉ gây thiệt hại tài sản mà còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng của thực khách và nhân viên.

Nhà hàng thường có mật độ người tập trung cao.
Không gian kín, nhiều vật cản có thể gây khó khăn trong việc thoát hiểm.
Nếu không có hướng dẫn thoát nạn, thiết bị cảnh báo sớm, hậu quả có thể rất nghiêm trọng.

Vì vậy, việc đầu tư vào PCCC nhà hàng chính là bảo vệ con người trước khi nghĩ đến tài sản.

1.3 Tuân thủ pháp luật và tránh bị xử phạt

Theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP và các tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan, mọi cơ sở kinh doanh ăn uống như quán ăn, nhà hàng, bếp ăn tập thể… đều phải đáp ứng yêu cầu PCCC.

Nếu không thực hiện đúng quy định, nhà hàng sẽ:

Bị xử phạt hành chính với mức từ 5 – 50 triệu đồng tùy mức độ.
Bị đình chỉ hoạt động tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Trường hợp gây cháy nổ lớn dẫn đến hậu quả nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

PCCC nhà hàng vì thế không chỉ là hành động phòng ngừa mà còn là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc của người đứng đầu cơ sở.

1.4 Tăng uy tín và tính chuyên nghiệp cho nhà hàng

Một nhà hàng có hệ thống PCCC bài bản, nhân viên được huấn luyện kỹ lưỡng, bố trí thoát hiểm rõ ràng… sẽ tạo cảm giác yên tâm cho khách hàng.

Khách hàng đánh giá cao về mức độ chuyên nghiệp.
Tạo điểm cộng về an toàn trong mắt đối tác, nhà đầu tư và cơ quan chức năng.
Là một trong những yếu tố giúp duy trì hình ảnh thương hiệu uy tín và lâu dài.

1.5 Chủ động phòng ngừa rủi ro, giảm thiệt hại

Việc xây dựng kế hoạch PCCC nhà hàng từ đầu sẽ giúp:

Phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn như rò rỉ gas, chập điện,…
Chủ động xử lý khi xảy ra sự cố, giảm thiểu thiệt hại về người và của.
Tránh các gián đoạn kinh doanh gây mất doanh thu và ảnh hưởng đến danh tiếng.

2. Tiêu chuẩn PCCC cho nhà hàng theo quy định hiện hành

2.1 Thiết kế kiến trúc và bố trí không gian đáp ứng yêu cầu PCCC

Một trong những yếu tố tiên quyết của PCCC nhà hàng là kiến trúc tổng thể phải đảm bảo các điều kiện an toàn cháy nổ, cụ thể:

Có ít nhất 2 lối thoát hiểm riêng biệt, thông thoáng, dễ tiếp cận từ bất kỳ vị trí nào trong nhà hàng.
Cửa thoát hiểm không được khóa trái, có cơ chế mở nhanh trong trường hợp khẩn cấp.
Cầu thang, hành lang, lối đi không bị che khuất hoặc cản trở bởi đồ đạc, thiết bị.
Các khu vực chức năng như khu bếp, kho chứa gas, phòng điện… cần tách biệt và thông thoáng.

Việc tuân thủ đúng quy chuẩn thiết kế là bước nền tảng cho hệ thống PCCC nhà hàng hoạt động hiệu quả.

2.2 Hệ thống báo cháy và chữa cháy tự động

Một nhà hàng an toàn là nơi có hệ thống phát hiện và xử lý cháy nổ kịp thời. Do đó, tiêu chuẩn PCCC nhà hàng yêu cầu phải lắp đặt đầy đủ:

Hệ thống báo cháy tự động

Trang bị đầu báo khói, đầu báo nhiệt ở những khu vực có nguy cơ cao (bếp, kho, khu điện…).
Thiết bị phải được kết nối đến trung tâm báo cháy để phát tín hiệu cảnh báo kịp thời.
Hệ thống còi, đèn báo cháy phải hoạt động bình thường, dễ nhận biết.

Hệ thống chữa cháy

Bình chữa cháy xách tay (CO2, bột khô) bố trí ở khu vực bếp, khu phục vụ, hành lang.
Hệ thống chữa cháy vách tường (họng nước cứu hỏa) cho nhà hàng có diện tích lớn.
Mền chống cháy đặt tại bếp để xử lý các đám cháy dầu mỡ.
Hệ thống chữa cháy tự động bằng khí hoặc nước nếu nhà hàng có diện tích >300m2.

Việc trang bị hệ thống chữa cháy đạt chuẩn giúp chủ động khống chế đám cháy ngay từ ban đầu – yếu tố then chốt trong PCCC nhà hàng.

2.3 Thiết bị điện, gas và hệ thống thông gió an toàn

Một trong những nguyên nhân gây cháy phổ biến tại nhà hàng là do rò rỉ gas hoặc chập cháy hệ thống điện. Vì vậy, tiêu chuẩn PCCC nhà hàng yêu cầu:

Hệ thống điện phải được lắp đặt an toàn, có dây dẫn chống cháy, cầu dao tự ngắt.
Bếp gas công nghiệp cần có van khóa gas tự động, đường ống dẫn khí bằng kim loại chịu nhiệt.
Kho chứa gas tách biệt với khu vực đông người, thông gió tốt, có biển cảnh báo nguy hiểm.
Hệ thống hút khói, thông gió trong bếp hoạt động hiệu quả, giảm nhiệt và ngăn tích tụ khí dễ cháy.

Tuân thủ các yêu cầu này giúp nhà hàng giảm thiểu nguy cơ phát sinh sự cố về cháy nổ.

2.4 Trang bị dụng cụ PCCC nhà hàng đầy đủ, đúng quy chuẩn

Mỗi nhà hàng cần trang bị đầy đủ các thiết bị PCCC theo diện tích và tính chất hoạt động. Một số thiết bị bắt buộc bao gồm:

Thiết bị	Mục đích sử dụng	Vị trí đặt
Bình chữa cháy CO2, bột	Dập tắt cháy nhỏ ban đầu	Khu bếp, hành lang
Mền chống cháy	Dập cháy dầu mỡ	Trên tường bếp
Hộp cứu hỏa	Trang bị vòi, lăng phun	Theo thiết kế vách tường
Đèn thoát hiểm	Hướng dẫn thoát nạn	Trên cửa thoát hiểm
Chuông, còi, đèn báo cháy	Cảnh báo sớm	Toàn bộ khu vực hoạt động

Tất cả thiết bị phải có tem kiểm định PCCC còn hiệu lực, được kiểm tra định kỳ và thay thế khi hỏng hóc.

2.5 Hồ sơ pháp lý và giấy chứng nhận đủ điều kiện PCCC nhà hàng

Theo quy định, một cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống (diện tích trên 200m2 hoặc có từ 30 chỗ ngồi trở lên) bắt buộc phải có:

Giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn PCCC do Phòng Cảnh sát PCCC cấp.
Hồ sơ thẩm duyệt thiết kế PCCC đối với công trình mới xây.
Biên bản nghiệm thu hệ thống PCCC (với công trình có yêu cầu đặc biệt).
Sổ theo dõi bảo trì, bảo dưỡng thiết bị PCCC.

Những giấy tờ này không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là căn cứ pháp lý khi có sự cố, giúp chủ cơ sở chứng minh nghĩa vụ đã thực hiện đúng trong PCCC nhà hàng.

2.6 Lập kế hoạch kiểm tra, bảo trì định kỳ hệ thống PCCC

Việc có hệ thống thiết bị là chưa đủ, cần kiểm tra và bảo trì định kỳ để đảm bảo hiệu quả sử dụng:

Hằng tháng: Kiểm tra hoạt động của bình chữa cháy, hệ thống đèn báo, còi hú.
Hằng quý: Vận hành thử hệ thống chữa cháy vách tường, kiểm tra đầu báo cháy.
Hằng năm: Mời đơn vị chuyên môn kiểm tra toàn diện, thay thế hoặc bổ sung thiết bị.

Lập lịch kiểm tra rõ ràng giúp chủ động trong công tác PCCC nhà hàng, tránh bị động khi sự cố xảy ra.

3. Quy trình đào tạo nhân viên PCCC nhà hàng

3.1 Xây dựng kế hoạch đào tạo PCCC nhà hàng

Kế hoạch đào tạo cần được lập chi tiết, có lịch trình rõ ràng và phân công người phụ trách. Nội dung đào tạo nên được cập nhật theo các tiêu chuẩn PCCC nhà hàng mới nhất từ cơ quan chức năng.

Các bước lập kế hoạch:

Xác định mục tiêu đào tạo: Nâng cao nhận thức và kỹ năng PCCC cho toàn bộ nhân viên nhà hàng.
Phân loại đối tượng học viên: Nhân viên bếp, phục vụ, bảo vệ, quản lý…
Lựa chọn hình thức đào tạo: Kết hợp giữa lý thuyết và thực hành.
Tần suất đào tạo: Tối thiểu 2 lần/năm hoặc khi có thay đổi nhân sự.

3.2 Nội dung đào tạo PCCC nhà hàng

Chương trình đào tạo nên bám sát thực tế hoạt động của nhà hàng. Dưới đây là những nội dung không thể thiếu:

1. Nhận diện nguy cơ cháy nổ trong nhà hàng

Dầu mỡ quá nhiệt trong bếp.
Rò rỉ khí gas.
Chập điện từ thiết bị điện công suất lớn.
Dễ cháy từ vật liệu trang trí (gỗ, vải, nhựa…).

2. Hướng dẫn sử dụng thiết bị chữa cháy

Bình chữa cháy CO2 và bình bột: Cách kiểm tra, cách sử dụng đúng quy trình.
Chăn/mền chống cháy: Dập lửa do dầu mỡ bốc cháy trong bếp.
Vòi chữa cháy vách tường: Cách phối hợp khi có cháy lớn.

3. Kỹ năng thoát hiểm an toàn

Nhận biết tín hiệu báo cháy.
Hướng dẫn thoát hiểm theo sơ đồ đã được dán ở các khu vực chính.
Cách cúi thấp, dùng khăn ướt để tránh hít khói độc.
Hướng dẫn hỗ trợ khách thoát ra ngoài an toàn.

4. Cách xử lý tình huống cháy ban đầu

Bình tĩnh đánh giá tình huống.
Sử dụng bình chữa cháy dập lửa nếu đám cháy nhỏ.
Cắt cầu dao điện nếu có chập cháy thiết bị.
Báo động nội bộ và gọi ngay 114 để xin hỗ trợ.

5. Hướng dẫn sơ cứu ban đầu

Cách sơ cứu người bị bỏng nhẹ.
Hô hấp nhân tạo cho người ngạt khói.
Gọi cấp cứu trong tình huống khẩn cấp.

3.3 Diễn tập PCCC nhà hàng thực tế

Đây là phần quan trọng nhất trong quy trình đào tạo. Nhân viên cần được diễn tập thực tế các tình huống cháy nổ mô phỏng để tăng khả năng phản xạ và xử lý.

Lưu ý khi tổ chức diễn tập:

Có sự giám sát của đội PCCC chuyên nghiệp hoặc cơ quan chức năng.
Chia nhóm rõ ràng: người chữa cháy, người sơ cứu, người dẫn đường thoát hiểm.
Thực hiện giả lập cháy tại bếp, phòng ăn hoặc khu kho để sát với thực tế hoạt động của nhà hàng.
Sau diễn tập, tổ chức họp rút kinh nghiệm và cải thiện quy trình nếu cần.

3.4 Ghi nhận & lưu trữ hồ sơ đào tạo

Sau mỗi buổi đào tạo hoặc diễn tập, cần có:

Danh sách nhân viên tham gia
Nội dung đào tạo chi tiết
Đánh giá kết quả và nhận xét
Ký tên xác nhận của người phụ trách đào tạo

Hồ sơ này sẽ là minh chứng khi cơ quan chức năng đến kiểm tra PCCC nhà hàng, và cũng là tài liệu nội bộ giúp nâng cao năng lực nhân sự.

4. Trách nhiệm của chủ cơ sở trong công tác PCCC nhà hàng

4.1 Chịu trách nhiệm chính trước pháp luật

Chủ cơ sở là người chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xảy ra cháy nổ tại nhà hàng do lỗi quản lý, vận hành, thiết kế không đảm bảo PCCC.
Trong trường hợp xảy ra sự cố nghiêm trọng, chủ cơ sở có thể bị xử phạt hành chính, đình chỉ hoạt động, hoặc thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự.

4.2 Lập hồ sơ quản lý PCCC nhà hàng

Một hệ thống PCCC nhà hàng đúng chuẩn cần có hồ sơ lưu trữ và quản lý đầy đủ:

Hồ sơ thẩm duyệt thiết kế về PCCC (đối với nhà hàng có quy mô lớn).
Giấy chứng nhận đủ điều kiện về PCCC.
Sơ đồ thoát hiểm, bảng nội quy PCCC treo tại nơi dễ thấy.
Kế hoạch huấn luyện và diễn tập PCCC định kỳ.
Sổ theo dõi kiểm tra, bảo dưỡng thiết bị PCCC.
Biên bản kiểm định, biên bản huấn luyện PCCC.

Việc đầy đủ hồ sơ không chỉ giúp kiểm soát nội bộ tốt hơn mà còn là căn cứ pháp lý khi làm việc với cơ quan chức năng.

4.3 Đầu tư hệ thống PCCC đạt tiêu chuẩn

Chủ nhà hàng có trách nhiệm đầu tư và lắp đặt hệ thống PCCC phù hợp với quy mô và loại hình kinh doanh:

Hệ thống báo cháy tự động.
Bình chữa cháy dạng bột, CO2, mền chống cháy.
Thiết bị chữa cháy cố định: vòi nước, tủ chữa cháy.
Thiết bị cảnh báo khói, nhiệt, van chặn gas tự động.
Lối thoát hiểm đảm bảo đúng quy định về chiều rộng, chiều cao và không bị che chắn.

4.4 Tổ chức đào tạo và diễn tập PCCC định kỳ

Một trong những trách nhiệm quan trọng nhất của chủ cơ sở là tổ chức huấn luyện nghiệp vụ PCCC cho nhân viên:

Tối thiểu 2 lần/năm, có thể phối hợp với Cảnh sát PCCC địa phương.
Nội dung bao gồm: kiến thức cơ bản về cháy nổ, kỹ năng sử dụng bình chữa cháy, cách thoát hiểm, sơ cứu ban đầu…
Diễn tập thực tế để nhân viên rèn luyện phản xạ, thao tác nhanh chóng khi có sự cố.

Việc huấn luyện thường xuyên giúp tăng hiệu quả của hệ thống PCCC nhà hàng và hạn chế thiệt hại khi xảy ra sự cố.

4.5 Tổ chức kiểm tra và bảo trì hệ thống định kỳ

Hệ thống PCCC dù hiện đại đến đâu cũng cần được kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo hoạt động ổn định:

Hàng tuần: kiểm tra bình chữa cháy, lối thoát hiểm, bảng nội quy PCCC.
Hàng tháng: kiểm tra hoạt động của báo cháy, chuông, đèn cảnh báo.
Hàng quý/năm: bảo trì hệ thống cố định như vòi phun, hệ thống chữa cháy vách tường.
Lưu hồ sơ kiểm tra để đối chiếu khi có thanh tra, kiểm định.

4.6 Cập nhật quy định mới về PCCC nhà hàng

Luật PCCC và các nghị định, thông tư liên quan thường xuyên được cập nhật. Chủ cơ sở cần:

Theo dõi thông tin từ Cục Cảnh sát PCCC, Sở Công an hoặc các đơn vị tư vấn PCCC.
Tham gia các buổi phổ biến pháp luật PCCC địa phương tổ chức.
Điều chỉnh hoạt động nhà hàng để luôn tuân thủ các quy định hiện hành về PCCC nhà hàng.

4.7 Phối hợp với cơ quan chức năng

Chủ cơ sở cần chủ động làm việc với các đơn vị chức năng để:

Kiểm tra, thẩm định hệ thống PCCC định kỳ.
Hướng dẫn nghiệp vụ PCCC.
Hỗ trợ xử lý các sự cố, kiểm tra đột xuất hoặc tổ chức huấn luyện.

Việc phối hợp tốt không chỉ giúp nhà hàng vận hành an toàn mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

5. Hậu quả nếu không tuân thủ PCCC nhà hàng

5.1 Bị xử phạt hành chính

Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, các hành vi vi phạm quy định PCCC nhà hàng có thể bị xử phạt như sau:

Không trang bị đầy đủ thiết bị PCCC: Phạt từ 5 – 10 triệu đồng.
Không tổ chức huấn luyện, diễn tập PCCC: Phạt từ 10 – 20 triệu đồng.
Không lập hồ sơ quản lý, theo dõi thiết bị PCCC: Phạt từ 20 – 30 triệu đồng.
Cản trở lối thoát hiểm, không có sơ đồ thoát nạn: Phạt đến 40 triệu đồng.

Đây là các mức phạt phổ biến, có thể tăng cao hơn nếu vi phạm nghiêm trọng, tái phạm nhiều lần.

5.2 Đình chỉ hoạt động kinh doanh

Nếu cơ quan chức năng kiểm tra và phát hiện PCCC nhà hàng không đạt yêu cầu, có thể ra quyết định:

Tạm đình chỉ hoạt động để khắc phục sai phạm.
Đình chỉ vô thời hạn nếu không đáp ứng điều kiện tối thiểu sau thời gian gia hạn.

Điều này khiến nhà hàng gián đoạn kinh doanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh thu và uy tín.

5.3 Gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản

Khi xảy ra cháy nổ mà nhà hàng không có hệ thống PCCC đầy đủ:

Thiệt hại về tài sản: Toàn bộ thiết bị, cơ sở vật chất có thể bị thiêu rụi.
Thiệt hại về con người: Gây thương vong cho nhân viên, khách hàng.
Gián đoạn kinh doanh lâu dài: Không có điều kiện phục hồi nhanh chóng sau thảm họa.
Mất lòng tin khách hàng: Danh tiếng tổn hại, ảnh hưởng đến hoạt động trong tương lai.

Trên thực tế, đã có nhiều vụ cháy nhà hàng gây hậu quả nghiêm trọng, khiến chủ cơ sở phá sản hoặc đối mặt với trách nhiệm hình sự.

5.4 Bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Nếu PCCC nhà hàng không đảm bảo dẫn đến hậu quả chết người hoặc thiệt hại nghiêm trọng, chủ cơ sở có thể bị:

Khởi tố hình sự về tội “vi phạm quy định về PCCC”.
Phạt tù từ 1 đến 12 năm tùy theo mức độ thiệt hại.

Đây là hậu quả nặng nề nhất, thể hiện sự nghiêm khắc của pháp luật với những trường hợp xem nhẹ an toàn PCCC.

5.5 Mất cơ hội hợp tác và kinh doanh dài hạn

Các đối tác, thương hiệu lớn sẽ không hợp tác hoặc chấm dứt hợp đồng với những nhà hàng không đáp ứng tiêu chuẩn PCCC nhà hàng. Việc này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển bền vững và mở rộng chuỗi hệ thống trong tương lai.

6. Kết luận

PCCC nhà hàng không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là cam kết với sự an toàn của khách hàng, nhân viên và thương hiệu. Việc đầu tư vào hệ thống PCCC, đào tạo nhân viên và thực hiện kiểm tra định kỳ sẽ giúp chủ nhà hàng yên tâm kinh doanh và phát triển bền vững.

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp trọn gói, toàn diện cho PCCC nhà hàng, đừng ngần ngại liên hệ với Safe365 – đối tác đáng tin cậy của hàng trăm nhà hàng, chuỗi ẩm thực trên toàn quốc.