Sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ: Cấu trúc chi tiết

Trong công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC), việc lắp đặt một hệ thống báo cháy phù hợp với quy mô và tính chất sử dụng của từng công trình là điều bắt buộc. Với các khu vực có phạm vi nhỏ, không yêu cầu kết nối liên vùng hoặc điều khiển từ trung tâm, thì hệ thống báo cháy cục bộ là giải pháp tối ưu. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ về sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ, cấu trúc chi tiết, nguyên lý hoạt động cũng như hướng dẫn triển khai đúng chuẩn kỹ thuật.

1. Hệ thống báo cháy cục bộ là gì?

Hệ thống báo cháy cục bộ là một giải pháp cảnh báo cháy hoạt động độc lập trong phạm vi nhỏ, không kết nối với các hệ thống báo cháy trung tâm. Thường được áp dụng tại các vị trí như:

• Nhà dân, biệt thự riêng lẻ

• Văn phòng nhỏ, cửa hàng

• Phòng máy chủ, phòng điện, tủ điều khiển

• Nhà xưởng nhỏ, kho hàng độc lập

• Trạm biến áp, phòng kỹ thuật, nhà container

Ưu điểm chính của hệ thống này là chi phí đầu tư thấp, thi công nhanh, vận hành đơn giản nhưng vẫn đảm bảo khả năng cảnh báo kịp thời khi có sự cố xảy ra.

2. Tầm quan trọng của sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ

Việc xây dựng sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ không chỉ giúp kỹ sư thi công triển khai lắp đặt chính xác, mà còn hỗ trợ vận hành – bảo trì hệ thống dễ dàng hơn trong tương lai. Một sơ đồ hoàn chỉnh cần thể hiện rõ:

• Vị trí lắp đặt các thiết bị: đầu báo cháy, trung tâm Gateway, chuông – đèn báo động

• Sơ đồ kết nối dây tín hiệu (nếu dùng hệ thống có dây)

• Vị trí nút nhấn khẩn cấp

• Hướng đi dây, nguồn điện cấp

Đây cũng là một tài liệu kỹ thuật quan trọng trong các hồ sơ nghiệm thu, bàn giao công trình, hoặc phục vụ thanh tra PCCC định kỳ.

3. Cấu trúc chi tiết của sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ

Dưới đây là mô tả chi tiết các thành phần chính thường thấy trong sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ:

3.1. Đầu báo cháy (cảm biến khói, nhiệt)

• Vị trí trên sơ đồ: Được ký hiệu bằng hình tròn hoặc hình chữ nhật nhỏ, đặt tại các vị trí có nguy cơ cháy cao.

• Nguyên lý hoạt động: Cảm nhận dấu hiệu bất thường (nhiệt độ tăng, khói xuất hiện…) và gửi tín hiệu về trung tâm điều khiển.

• Số lượng và vị trí lắp đặt: Phụ thuộc vào diện tích và chiều cao trần. Ví dụ, mỗi đầu báo có thể bao phủ khu vực từ 20 – 50 m².

3.2. Trung tâm điều khiển Gateway

• Ký hiệu trên sơ đồ: Hình vuông hoặc chữ nhật lớn, thường ghi chú “Gateway điều khiển”.

• Chức năng: Tiếp nhận tín hiệu từ các đầu báo, xử lý và điều khiển thiết bị cảnh báo.

• Vị trí lắp đặt: Gần cửa ra vào, nơi dễ quan sát, thuận tiện thao tác khi cần.

3.3. Chuông và đèn báo cháy

• Ký hiệu sơ đồ: Hình chuông hoặc đèn nháy.

• Cơ chế hoạt động: Khi có cháy, chuông kêu và đèn nháy để cảnh báo khẩn cấp.

• Lưu ý khi bố trí: Nên lắp ở khu vực có thể nghe thấy và nhìn thấy dễ dàng. Với không gian lớn có thể lắp nhiều điểm báo động.

3.4. Nút nhấn khẩn cấp (Manual Call Point)

• Ký hiệu: Hình vuông có ký hiệu tay nhấn hoặc nút tròn.

• Chức năng: Cho phép người dùng chủ động kích hoạt hệ thống khi phát hiện cháy trước cảm biến.

• Nơi lắp đặt: Gần cửa thoát hiểm, hành lang, hoặc nơi dễ quan sát.

4. Sơ đồ nguyên lý hoạt động của hệ thống báo cháy cục bộ

Một sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ không thể thiếu phần mô tả nguyên lý hoạt động. Cụ thể như sau:

1. Đầu báo cháy cảm nhận dấu hiệu bất thường (khói, nhiệt).

2. Gửi tín hiệu về trung tâm điều khiển Gateway.

3. Gateway xử lý tín hiệu → kích hoạt chuông và đèn báo cháy.

4. Người trong khu vực được cảnh báo → sơ tán hoặc dập lửa ban đầu.

5. Nút nhấn khẩn cấp cho phép cảnh báo thủ công nếu cảm biến chưa kích hoạt.

Sơ đồ có thể bổ sung thêm đường kết nối với hệ thống chữa cháy tự động (nếu có): như kích hoạt bình chữa cháy khí, mở van nước…

5. Các mẫu sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ phổ biến

5.1. Sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ cho nhà ở

Trong môi trường nhà ở, thiết kế hệ thống báo cháy cục bộ cần đơn giản, hiệu quả và phù hợp với thói quen sinh hoạt. Các thiết bị được bố trí như sau:

• 1 đầu báo nhiệt gắn tại bếp – khu vực sinh nhiệt cao và dễ xảy ra cháy, không nên dùng đầu báo khói để tránh báo giả do hơi nước và khói nấu ăn.

• 1 đầu báo khói gắn tại phòng khách hoặc khu vực đặt thiết bị điện như máy lạnh, tủ điện – nơi có nguy cơ phát sinh khói khi có sự cố.

• 1 trung tâm điều khiển (Gateway mini) lắp gần cửa chính để dễ theo dõi và thao tác khi cần thiết.

• 1 chuông đèn báo cháy bố trí tại hành lang trung tâm hoặc gần cầu thang, có chức năng phát tín hiệu âm thanh và ánh sáng khi hệ thống kích hoạt.

• 1 nút nhấn khẩn cấp (manual call point) đặt gần lối ra vào chính, giúp người dùng kích hoạt cảnh báo khi phát hiện cháy bằng mắt thường.

✅ Cấu hình này đảm bảo phù hợp với không gian nhỏ, chi phí tối ưu, dễ lắp đặt và mang lại hiệu quả báo cháy kịp thời trong gia đình.

5.2. Sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ cho kho hàng, xưởng nhỏ

Do đặc thù không gian rộng và có nhiều khu vực chức năng, hệ thống báo cháy cần phân vùng và bao quát toàn bộ khu vực:

• Nhiều đầu báo nhiệt và/hoặc đầu báo khói được chia thành các vùng giám sát riêng biệt (ví dụ: khu lưu trữ, khu sản xuất, khu văn phòng).

• Chuông và đèn báo động bố trí tại từng cửa ra vào chính và các lối thoát hiểm – đảm bảo cảnh báo cho toàn bộ khu vực khi có sự cố.

• Bộ điều khiển trung tâm (Gateway hoặc tủ báo cháy mini) lắp đặt tại phòng bảo vệ hoặc khu vực có người trực thường xuyên, giúp quản lý và giám sát dễ dàng.

• Dây tín hiệu và dây nguồn chạy dọc theo trần nhà hoặc hệ thống máng cáp, đảm bảo an toàn và thẩm mỹ.

✅ Hệ thống này giúp giám sát hiệu quả nhiều khu vực, đảm bảo phát hiện sớm và cảnh báo kịp thời trong môi trường sản xuất.

5.3. Sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ cho phòng server hoặc phòng kỹ thuật

Đối với các khu vực đặc biệt như phòng server, trung tâm dữ liệu, nơi có giá trị tài sản cao và yêu cầu bảo vệ nghiêm ngặt, hệ thống báo cháy cần độ chính xác và phản ứng nhanh:

• Đầu báo khói lắp sát trần, ngay phía trên các tủ rack chứa thiết bị điện tử – phát hiện sớm khói nhẹ trong giai đoạn đầu của đám cháy.

• Đầu báo nhiệt lắp ở dưới sàn nâng (nếu có), giám sát tình trạng nhiệt độ khu vực cấp nguồn, cáp mạng, UPS,…

• Gateway điều khiển trung tâm có khả năng kết nối với hệ thống chữa cháy khí sạch (FM-200, Novec 1230, CO2…), đảm bảo xử lý nhanh và không gây hư hại cho thiết bị.

• Tích hợp module GSM hoặc IoT để gửi tin nhắn SMS hoặc cảnh báo qua ứng dụng di động, hỗ trợ giám sát từ xa.

✅ Hệ thống này đảm bảo cảnh báo sớm, chính xác và tự động phản ứng để bảo vệ thiết bị công nghệ cao.

6. Hướng dẫn đọc và triển khai sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ

Để triển khai đúng sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ, bạn cần lưu ý:

• Đọc kỹ ký hiệu thiết bị và sơ đồ dây dẫn

• Đảm bảo đúng khoảng cách giữa các đầu báo theo tiêu chuẩn PCCC

• Kiểm tra hướng đi dây tránh vật cản và nguồn nhiệt lớn

• Đảm bảo mỗi chuông báo có thể được nghe thấy rõ tại mọi điểm trong khu vực giám sát

• Test hệ thống sau khi lắp đặt để đảm bảo đồng bộ thiết bị

7. Lưu ý khi thiết kế và duyệt sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ

• Tuân thủ tiêu chuẩn Việt Nam về PCCC (TCVN 3890, TCVN 5738…)

• Đảm bảo khoảng cách thiết bị, vùng giám sát hợp lý

• Chỉ sử dụng thiết bị có chứng nhận CO/CQ, kiểm định PCCC

• Cập nhật bản vẽ khi thay đổi thiết bị hoặc cách bố trí

• Nộp sơ đồ cho cơ quan thẩm định (nếu cần nghiệm thu PCCC)

8. Kết luận: Thiết kế sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ chính xác – Bảo vệ an toàn ngay từ đầu

Việc thiết kế đúng và rõ ràng sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ là yếu tố then chốt để đảm bảo thi công chính xác và hệ thống vận hành hiệu quả. Từ lựa chọn thiết bị, bố trí vị trí đến kết nối và kiểm thử, mọi bước đều cần bám sát sơ đồ kỹ thuật để tránh sai sót hoặc bỏ sót điểm nguy hiểm.

Nếu bạn đang cần tư vấn – thiết kế – cung cấp sơ đồ hệ thống báo cháy cục bộ cho nhà xưởng, nhà dân, kho hàng, hãy liên hệ với  Safe365 – đơn vị chuyên cung cấp giải pháp PCCC toàn diện, hiệu quả và đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.

✅ Hotline tư vấn miễn phí: 0965109114
🌐 Website: www.safe365.vn

Safe365 – Giải pháp an toàn toàn diện cho mọi công trình.